Αεροφωτογραφία: από τον χαρταετό στο drone
Από την έναρξη της ανασκαφής το 2007, το Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Σισίου έδωσε προτεραιότητα στην εναέρια κάλυψη της θέσης προκειμένου να συμπληρώσουμε τις εικόνες του Google Earth, οι οποίες είχαν τότε αρχίσει να έχουν ικανοποιητική ανάλυση (Εικ. 1-2).
Εικόνα 1: Εικόνες του Google Earth από τον λόφο Κεφάλι: από αριστερά προς τα δεξιά: 2006-2013-2016
Εικόνα 2: Φωτογραφία με τη χρήση χαρταετού: Από αριστερά προς τα δεξιά: 2007-2008-2011 © Sissi Project
Κατά τη διάρκεια του πρώτου πενταετούς προγράμματος, προσκαλέσαμε τον Christophe Gaston να πετάξει τον χαρταετό του επάνω από τη θέση, βγάζοντας μια σειρά αεροφωτογραφιών από διαφορετικά ύψη (Εικ. 3). Για την εργασία αυτή χρησιμοποίησε μια μικρού μεγέθους ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Fujifilm E 900 (9M pixels) με φακό 32 χιλιοστών. Στη συνέχεια, διορθώθηκαν οι τυχόν οπτικές παραμορφώσεις των φωτογραφιών. Η φωτογραφική μηχανή προσαρτήθηκε σε έναν μεγάλου μεγέθους χαρταετό Rokaku και συνδέθηκε με μια μικρή οθόνη βίντεο (H18) μαζί με ένα ραδιοφωνικό πομπό στο έδαφος, ο οποίος μας επέτρεψε να δούμε την εικόνα πριν την τραβήξουμε. Επίσης, ο Christophe έφερε ένα μεγάλο κοντάρι οκτώ μέτρων με το οποίο έγιναν οι χαμηλού ύψους εναέριες κάθετες λήψεις της κάθε τομής. Τώρα έχουμε το δικό μας κοντάρι για την καθημερινή καταγραφή. Ο Christophe έχει επίσης εργαστεί στα Μάλια, το Παλαίκαστρο, τη Δήλο και πολλές άλλες θέσεις, ενώ περισσότερες πληροφορίες μπορεί κανείς να βρει στην ιστοσελίδα του http://www.truellevolante.fr/.
Εικόνα 3: Εναέρια φωτογράφηση με κοντάρι και χαρταετό πάνω από τη θέση κατά τη διάρκεια του πρώτου πενταετούς προγράμματος ©Sissi Project
Από την έναρξη του δεύτερου πενταετούς προγράμματος, χρησιμοποιούμε drone, το οποίο χειρίζεται ο Nicolas Kress (Εικ. 4). Το drone όχι μόνο μας επιτρέπει να είμαστε αυτόνομοι, αλλά και να πετάμε πιο συχνά –σχεδόν σε καθημερινή βάση– εάν αυτό είναι αναγκαίο. Επιπλέον, το στήσιμο και το πέταγμα του χαρταετού απαιτούσε αρκετή δουλειά και λόγω των καιρικών συνθηκών δεν ήταν πάντοτε εφικτό. Αντίθετα, το drone δεν αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα. Χρησιμοποιούμε δύο drone: ένα μοντέλο DJI Phantom II με μια Go-pro φωτογραφική μηχανή με δυνατότητα βιντεοεγγραφής από το τηλεχειριστήριο. Το drone αυτό είναι εύκολο ως προς το στήσιμο και την πτήση. Επίσης, έχουμε ένα μοντέλο DJI Mavic Pro, το οποίο έχει δική του φωτογραφική μηχανή και τηλεχειριστήριο.
Εικόνα 4: Ο Nicolas Kress χειρίζεται το drone. Φωτογραφία από τον Gavin McGuire © Sissi Project
Καθώς το drone δίνει τη δυνατότητα ενός πολύ πιο ακριβούς και ελεγχόμενου χειρισμού, μπορούμε να έχουμε υψηλής ανάλυσης ορθοφωτογραφίες ακίνητων αντικειμένων, τομών καθώς και ολόκληρης της θέσης. Για τη φωτογράφηση της τελευταίας, πετάμε σε χαμηλό ύψος και παίρνουμε μεγάλου μεγέθους φωτογραφίες, οι οποίες αλληλοεπικαλύπτονται επαρκώς. Από αυτές τις κοντινές φωτογραφίες, ανασυνθέτουμε στη συνέχεια μια γενική άποψη με υψηλή ανάλυση, είτε μιας τομής είτε ολόκληρης της θέσης καταφέρνοντας να έχουμε ανάλυση μικρότερη του ενός εκατοστού ανά pixel για μια περιοχή 70 επί 70 μέτρων. Οι ορθοφωτογραφίες μαζί με τα δεδομένα που συλλέγονται από την τοπογραφική ομάδα γεωαναφέρονται.
Εικ. 5: Ορθοφωτογραφία του Κτιρίου CD © Sissi Project
Η χρήση υψηλής ανάλυσης φωτογραφιών αποτελεί μέρος της διεπιστημονικής προσέγγισης που ακολουθεί η ομάδα. Οι φωτογραφίες αυτές όχι μόνο μας επιτρέπουν να έχουμε φωτογραφικό υλικό για την παρουσίαση αναλυτικών εκθέσεων, της ιστοσελίδας ή παρουσιάσεων, αλλά και για να παρέχουμε στους σκαμματάρχες μια ακριβή εικόνα της προόδου των εργασιών, η οποία είναι διαθέσιμη μια ημέρα μετά την πτήση. Ομοίως, οι εικόνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την ομάδα των αρχιτεκτόνων για να δημιουργηθούν σχέδια της εκάστοτε κατάστασης των εργασιών όπου απεικονίζεται με λεπτομέρεια η λιθοδομή. Το βίντεο από το drone μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για λόγους προβολής ή για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Επιπλέον, καθώς η ανάλυση είναι καλύτερη από αυτή που παρέχεται, για παράδειγμα, από το Google Earth, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις αεροφωτογραφίες για να προετοιμάσουμε εδαφολογικές έρευνες, να απεικονίσουμε εδαφικές ενότητες, να αναγνωρίσουμε εμπόδια πριν από την χερσαία αναγνώριση, να υπολογίσουμε αποστάσεις, να αναγνωρίσουμε τη βλάστηση κ.λπ. Περισσότερες πληροφορίες μπορεί κανείς να βρει στο http://insideunmannedsystems.com/drones-transform-archaeology/.
Εικ. 6: Επεξεργασμένη φωτογραφία drone, η οποία χρησιμοποιήθηκε στον σχεδιασμό της κάτοψης © Sissi Project.
Nicolas Kress